Trả lời câu hỏi: Quả trứng có trước, hay con gà có trước?
Đây là 1 câu hỏi đã quá nổi tiếng với tất cả mọi người. Nhưng đây cũng là 1 câu hỏi đánh tráo khái niệm vĩ đại. Giá trị nó tạo ra và còn nổi tiếng đến ngày nay không có gì khác ngoài việc chưa có ai tìm được câu trả lời thỏa đáng. Do đó, mọi người xem nó như là 1 bí ẩn thú vị, áp dụng cho rất nhiều trường hợp trong vũ trụ khi mà các vấn đề trở nên bế tắc. Đó là 1 trong những điểm đánh tráo khái niệm lớn dễ dẫn mọi người đến sự lạm dụng, gây ngộ nhận cho các vấn đề liên quan.
Tôi cũng xin cố gắng thử sức mình xem như thế nào:
Trước khi trả lời trực tiếp câu hỏi, tôi sẽ phân tích câu hỏi để tìm ra 1 điểm đánh tráo khái niệm khác nữa: Quả trứng có trước, hay con gà có trước?
Quả trứng là 1 phạm trù rộng hơn nhiều so với con gà (1 đối tượng cụ thể) nên nếu ta vội vàng sẽ dễ mắc bẫy. Tôi sẽ cho mọi người thấy câu hỏi này bất hợp lý như thế nào: Quả trứng rùa cũng là quả trứng? Chính xác! Vậy tôi hoàn toàn có thể đặt câu hỏi: Quả trứng rùa có trước hay con gà có trước? Oh không! Nó không liên quan gì với nhau cả > câu hỏi này là bất hợp lý. (Nếu bạn trả lời 1 câu hỏi bất hợp lý và sai về logic thì dù câu trả lời của bạn như thế nào thì vẫn sai, do đó ta không phải phí thời gian trả lời cho câu hỏi này).
Nếu vậy, ta phải xét lại câu hỏi cho đúng hơn.
Vậy câu hỏi chính xác mà chúng ta cần trả lời là: Quả trứng gà có trước hay con gà có trước, hay cả hai có cùng lúc?
Tôi sẽ dùng phương pháp chứng minh phản chứng để giải quyết bài toán này:
Giả thiết 1: Quả trứng gà có trước con gà.
Vậy suy ra con vật sinh ra quả trứng gà phải là 1 con thuộc loài chim khác con gà chứ không phải bất kỳ con vật nào đẻ trứng thì trứng cũng có thể nở ra con gà (rắn, khủng long, cá sấu...). Vì nếu là con gà thì trái với giả thiết.
> Con sinh ra quả trứng gà là con chim X nào đó > Khi con chim X sinh ra quả trứng thì mọi người sẽ gọi là quả trứng chim X(thời điểm này ta vẫn chưa có khái niệm gì về con gà nên cũng chưa có khái niệm gì về trứng gà + dù có đột biến nhưng trong trứng thì không ai biết nó là con gì? có đột biến hay không? Ngày xưa chưa có công nghệ siêu âm ) > Đẻ ra những quả trứng chim X bị đột biến và nở ra những con vật cùng loài (sau đó con người đặt tên là con gà) hoặc những quả trứng chim X bình thường sau đó con người mang trứng về nhà và cho ấp nở ra chim X (con) + nuôi dưỡng, thuần hóa (sau đó con người đặt tên là con gà, sau đó lại cho giao phối, nhân giống...thuần hóa...qua nhiều đời (Nếu con người bắt chim X (con) về nuôi + thuần hóa, lai giống qua nhiều đời vẫn tương tự) > Trứng chim X nở ra con gà > Bác bỏ giả thiết 1.
Giả thiết 2: Quả trứng gà và con gà có cùng lúc.
Chứng minh tương tự như giả thiết 1 > Ta cũng có thể bác bỏ giả thiết 2.
Vậy ta hoàn toàn có thể kết luận: Con gà có trước quả trứng gà.
Có những ý kiến cho rằng sau khi có con gà thì cũng có thể gọi quả trứng trước đó là quả trứng gà (nhưng chắc chắn tên gọi quả trứng X phải có trước quả trứng gà và quả trứng cũng phải chờ nở ra con gà, rồi mới căn cứ theo con gà để đặt tên ngược lại là quả trứng gà). Luận cứ này chỉ xác định được trước con gà là có 1 quả trứng (nếu quả trứng nói chung thì vi phạm vào câu hỏi đánh tráo khái niệm đã bị bác bỏ ban đầu).
Có những ý kiến khác thì cho rằng: "Trứng gà chính là quả trứng nở ra con gà"
Luận điểm này chỉ phù hợp khi đã bắt đầu có con gà đầu tiên trên thế giới. Còn đối với quả trứng nở ra con gà đầu tiên trên thế giới thì không thể gọi là trứng gà vì lúc chưa có con gà thì ta gọi quả trứng đó là gì?
Trên là những quan điểm đặt tên trứng gà theo tên con gà. Và còn có quan điểm, đặt tên con gà theo tên trứng gà. Tức ta mặc định đặt tên quả trứng nào đó trước là trứng gà, sau đó quả trứng nở ra 1 con chim và ta lại gọi tên con vật đó là con gà theo tên quả trứng. Nhưng luận điểm này càng sai lầm vì không có cơ sở nào để đặt tên cho 1 quả trứng. Nếu ta đặt tên và phân loại theo hình dạng quả trứng thì dẫn đến 1 nghịch lý là có nhiều loại trứng giống hệt nhau về kích thước, màu sắc....> chúng sẽ cùng tên gọi. Nhưng khi cho ấp và nở ra thì ta thấy có nhiều con vật khác nhau về cả hình dạng, màu sắc...vậy thì nó cũng cùng 1 tên gọi? Việc phân loại và gọi tên theo trứng là phản khoa học và càng thiếu cơ sở. Chỉ có 1 con vật cụ thể - không có con vật nào hoàn toàn giống con vật nào thì ta mới có thể phân loại và đặt tên được.
Lại có ý kiến cho rằng, tên gọi thì đúng là con gà có trước trứng gà nhưng bản chất thì sao? Thực ra bản chất là 1 đối tượng quả trứng, nên quan trọng là ta gọi quả trứng đó như thế nào là hợp lý nhất và cái nào trước, sau. Chúng ta phải dùng dữ kiện từ câu hỏi để giải quyết và tất cả phải dùng tên gọi chứ nếu không ta diễn tả bản chất bằng cách nào? Chứng minh bằng gì? Trả lời cho cái gì? Với con người, tên gọi luôn đi liền với bản chất và không thể tách rời. Nên nếu 1 tên gọi không thể đặt cho 1 bản chất vào thời điểm đó thì xem như nó không hợp lý và phải dùng 1 tên gọi hợp lý hơn (1 sự vật có thể tồn tại độc lập với ý thức con người - đó là bản chất và khi không tồn tại con người thì lấy ai quan tâm đến nó? và cũng không có câu hỏi trong topic này, nhưng nếu gắn với con người thì luôn phải gắn với tên gọi). Vậy chúng ta có phải là con người? Vậy chúng ta sẽ tự hiểu việc cần chứng minh là gì!
Do đó,ta chỉ có thể kết luận là có tồn tại 1 loại trứng của 1 loài chim nhưng phải cùng họ với gà (chứ không phải trứng bất kỳ) có trước và nở ra con gà. Và kết luận đó cũng không phải là câu trả lời cho cả 2 câu hỏi trên. Tức câu hỏi: "Quả trứng có trước hay con gà có trước?" là không phù hợp (đánh tráo khái niệm) - đã chứng minh ở trên, nên câu trả lời đúng vẫn không phù hợp. Còn câu hỏi: "Quả trứng gà có trước hay con gà có trước, hay cả hai có cùng lúc?" thì đã có câu trả lời nhưng chỉ trong phạm vi con gà và quả trứng gà.
Kết luận: Tất cả đáp án đã có!
1. Tên gọi: Con gà có trước trứng gà.
2. Bản chất: Quả trứng nở ra con gà có trước con gà. Không có đáp án nào trả lời cho câu hỏi: Quả trứng có trước hay con gà có trước? (1)
Câu trả lời của (1) là: Quả trứng có trước con gà (1a). Hoặc Con gà có trước quả trứng (1b).
Cả 2 câu trả lời (1a) và (1b) là sai. Vì trong tập hợp Quả trứng thì có nhiều loại trứng có sau con gà (Cả về bản chất). Và trong tập hợp Quả trứng thì có nhiều loại trứng có trước con gà (Cả về bản chất). Đơn giản vì câu hỏi là thiếu logic.